اماکن زیارتی مشهد

مشهد در ابتدا روستایی کوچک بود؛ اما با به شهادت رسیدن امام رضا هشتمین امام شیعیان، طی قرن‌ها به مهم‌ترین شهر زیارتی در ایران و حتی جهان تبدیل شد. سالانه میلیون‌ها زائر از سراسر این کره خاکی برای زیارت حرم اما رضا به منطقه بیان شده سفر می‌کنند. این شهر با وجود مردم خون‌گرم و مهمان‌نواز، مناظر طبیعی زیبا، اماکن فرهنگی بسیار، بازارهای پر آوازه و فرهنگ محلی جذاب مردمان زیادی را برای سیاحت و زیارت به خود می‌کشد. علاوه بر حرم امام رضا (ع) اماکن زیارتی دیگری نیز در مشهد وجود دارند که کمتر موردتوجه زائران و گردشگران قرار می‌گیرند. در این مطلب به معرفی حرم آن امام تابناک و سایر اماکن زیارتی مشهد می‌پردازیم تا از بازدید آنها نیز بی‌بهره نمانید؛ پس برای آشنایی با این اماکن مقدس با ما همراه باشید.

حرم امام رضا (ع)

اولین مورد از لیست اماکن زیارتی مشهد، حرم امام رضا (ع) است. این محل یکی از مقدس‌ترین مکان‌های مذهبی برای ایرانیان و تمام شیعیان جهان است. زمانی که در قرن نهم میلادی امام رضا به شهادت رسید و آنجا دفن شد، حرم ساخته شده و در طول قرن‌ها بخش‌های مختلفی به آن اضافه شد. مجموعه‌ای از مسجد، گنبد، رواق و سایر بناها مانند موزه، کتابخانه و مجموعه‌های رفاهی برخی از مواردی به حساب می‌روند که در طی سال‌های مختلف به آن افزوده شدند و دارای معماری زیبا و آراسته‌ای هستند که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کنند. اکنون همه افراد در سراسر جهان در هر سن و با هر جنسیتی که باشند، با وضو و لباس‌های پوشیده و آراسته دعوت حضرت را لبیک گفته و به زیارت ایشان می‌شتابند و از فضای معنوی و پر آرامش آن بهره می‌برند. اگر حاجتی در دل خود دارید که مدت‌هاست در جست و جوی راهی برای رسیدن به آن هستید، مراجعه به محل مورد بحث و متوسل شدن به امام هشتم می‌تواند گره از کار شما بگشاید.

مسجد گوهرشاد مشهد

مسجد گوهرشاد یکی از آثار هنری و تاریخی برجسته ایران به حساب می‌رود که در شهر مشهد واقع شده است. این محل به دستور گوهرشاد بیگم، همسر شاهرخ تیموری و در سال ۸۱۸ هجری شمسی ساخته شد و از اماکن زیارتی مهم مشهد به شمار می‌رود. معماری محل بیان شده به سبک چهار ایوانی بوده و با کاشی‌کاری‌های زیبا و گنبد  فیروزه‌ای تزیین شده و دارای فضاهای داخلی بسیار زیبا و متنوعی است که باعث جذابیت آن برای بازدیدکنندگان می‌شود؛ علاوه بر این یک مرکز فرهنگی و اجتماعی نیز در شهر مشهد به شمار می‌رود و مکانی بسیار محترم برای اهالی شهر و بازدیدکنندگان محسوب می‌شود. مسجد گوهرشاد در نزدیکی حرم امام رضا (ع) قرار دارد و محل عبادت و زیارت مسلمانان جهان است. این محل به‌عنوان یکی از نمادهای معنوی و فرهنگی شهر شناخته شده و به لحاظ معماری و تزیینات دارای ارزش هنری بالایی بوده و نمونه‌ای از توانایی و خالقیت هنرمندان عصر تیموری است.

آرامگاه خواجه ربیع مشهد

 آرامگاه خواجه ربیع یک بنای تاریخی و معماری می‌باشد که در شمال شهر قرار دارد. این محل جایگاه یکی از صحابه و یاران امام علی (ع) را نشان می‌دهد. خواجه ربیع بن خثیم یکی از پارسیان معروف صدر اسلام بود که به کوشش در راه ترویج اسلام و علم شهرت داشت و یکی از دانشمندان برجسته مسلمان به حساب می‌رود. او در سال 6 هجری قمری درگذشت و در آنجا دفن شد. این بنا به دستور شاه‌عباس صفوی و با توصیه شیخ بهایی در سال ۱۰۲۶ هجری قمری ساخته شد. آرامگاه مورد بحث به‌عنوان یکی از زیارتگاه‌های مردم و زائران و طلاب علم مورداحترام و توجه ویژه‌ای قرار دارد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده؛ از طرفی هم بنا به دلایل بیان شده به عنوان یکی از مهم‌ترین اماکن زیارتی مشهد به شمار می‌رود.

امامزادگان سید یاسر و سید ناصر مشهد

این امامزادگان از فرزندان امام موسی کاظم (ع) هستند که در سال ۲۰۰ هجری قمری با همراهی امام رضا (ع) به خراسان آمدند؛ اما در راه مشهد با دشمنان خلیفه هارون‌الرشید برخورد کرده و در نبردی سخت به شهادت رسیدند. مردم روستای گلستان آنها را در آنجا دفن کردند و بر سر مزارشان بنایی ساده احداث کردند. این ساختمان در طول تاریخ چندین بار توسعه و زیباسازی شده است. امروزه آرامگاه مورد بحث یکی از زیباترین و پرطرف‌دارترین مکان‌های زیارتی مشهد به شمار می‌رود که دارای معماری اسلامی و ایرانی است.  این مکان در روستای گلستان در شهرستان طرقبه و حدود 5 کیلومتری غرب شهر مشهد قرار دارد. هتل‌های بی‌نظیری چون هتل پارک حیات و سحاب نیز در نزدیکی این مکان قرار دارند. شاید برایتان جالب باشد که بسیاری از زائران از کشورهای عربی و حاشیه خلیج‌فارس به بازدید از این محل می‌آیند. آنها معتقدند که این امامزادگان دارای کرامات و معجزات زیادی هستند و حاجات روا می‌کنند. برخی از زائران از آنها به‌عنوان شفیع و واسطه برای رسیدن به حضرت امام رضا (ع) استفاده می‌کنند.

آرامگاه پیر پالان‌دوز مشهد

آرامگاه پیر پالان‌دوز یکی از مکان‌های زیارتی مشهد است که در ضلع شرقی حرم امام رضا (ع) قرار دارد. این محل مدفن شیخ محمد عارف عباسی مشهور به پیر پالان‌دوز، از عرفای بزرگ قرن دهم هجری و قطب سلسله ذهبیه است. محل مورد بحث بنایی چهارضلعی با گنبدی بر فراز آن می‌باشد. ایوان آجری زیبایی در ورودی ساختمان قرار دارد. در داخل بقعه، شاه‌نشینی است که در بالای آن یزدی‌بندی‌هایی اجرا شده که در اصل دارای نقاشی بوده و به داخل جلوه خاصی بخشیده است. بنای اولیه آرامگاه پیر پالان‌دوز در سال ۹۸۵ هجری قمری، به دستور قنبرعلی بن خواجه حسین بنا شد. محل مورد بحث در طول تاریخ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است؛ همچنین این مورد از اماکن زیارتی مشهد به یاد شهدای دفاع مقدس و جان‌باختگان انقلاب اسلامی ایران اختصاص دارد و به‌ویژه در روزهای عید غدیر و زادروز امام هشتم توسط زائران اهل ایران و گردشگران خارجی زیادی بازدید می‌شود

آرامگاه امام زاده یحیی مشهد

در این بخش از معرفی اماکن زیارتی مشهد، به معرفی آرامگاه امام زاده یحیی مشهد می‌پردازیم. این بقعه یکی از مکان‌های زیارتی و تاریخی شهر مشهد به شمار می‌رود که در روستای میامی، واقع در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی مشهد و ۳۸ کیلومتری شمال رضویه، قرار دارد. محل مورد بحث منسوب به یحیی بن زید، از نوادگان امام زین‌العابدین (ع) است. آرامگاه امامزاده یحیی بنایی چهارضلعی علاوه بر گنبدی که دارد، معماری بسیار زیبا هم داشته و چشم هر بازدید کننده‌ای را به خود خیره می‌کند. در داخل بقعه، ضریحی فلزی قرار دارد که بر روی آن کتیبه‌هایی با خطوط ثلث و نستعلیق به چشم می‌خورند. این محل مکانی  متبرک و معنوی است که مورد توجه بسیار زائران و گردشگران قرار می‌گیرد و یکی از اماکن زیارتی مشهد نیز به شمار می‌رود.

آرامگاه سید حسن مدرس مشهد از دیگر اماکن زیارتی مشهد

آرامگاه سید حسن مدرس یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی تاریخ معاصر ایران، در شهر مشهد واقع شده است. این محل در باغی وسیع و دل‌انگیز در خیابان طبرسی شمالی قرار داشته و به‌عنوان یکی از مکان‌های تاریخی و فرهنگی معروف شناخته می‌شود.  سید حسن مدرس پس از سال‌ها تبعید در کاشمر، در سال ۱۳۱۶ به دستور رضاشاه به خواف تبعید شد و در نهایت در دهم آذر همان سال به شهادت رسید. پیکر ایشان ابتدا در خواف به خاک سپرده شد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ به مشهد منتقل و در باغی که امروزه آرامگاه ایشان است به خاک سپرده شد. بقعه ایشان به‌عنوان نمادی از مبارزه با استبداد و ظلم، از اهمیت تاریخی و فرهنگی بالایی برخوردار است. این محل هر ساله میزبان زائران و گردشگران بسیاری است که برای ادای احترام به این شخصیت برجسته تاریخ ایران به شهر مورد بحث سفر می‌کنند و از فضای معنوی و زیبای این مکان لذت می‌برند. پس اگر به دنبال بازدید از اماکن زیارتی مشهد هستید، این مورد را از دست ندهید.

آرامگاه خواجه مراد مشهد

مورد بعدی‌ای که از فهرست اماکن زیارتی مشهد به بررسی و معرفی آن خواهیم پرداخت چیزی نیست جز آرامگاه خواجه مراد که در ۱۲ کیلومتری شهر و جاده فریمان در دامنه کوه قرار دارد. هرثمه‌بن‌اعین مشهور به خواجه مراد از سرداران مأمون عباسی بود که در زمان شهادت امام رضا (ع) همراه بدن بی‌جان ایشان بوده‌اند. بعد از دفن کردن آن حضرت این فرد به دلیل فشارهای روحی و روانی و حبی که به اهل‌بیت (ع) داشت، به افشاگری چگونگی شهادت امام هشتم پرداخت. پس از اقدام بیان شده توسط وی مأمون عباسی دستور قتل او را صادر کرد و خواجه مراد در سال ۲۱۰ هجری قمری به شهادت رسید. بنای اولیه آرامگاه این فرد در زمان صفویه ساخته شد و در طول تاریخ مورد مرمت و بازسازی‌های زیادی قرار گرفت. بقعه مورد بحث در دل کوه قرار دارد و شامل یک اتاق چهارضلعی به ابعاد ۴ متر در ۴٫۵ متر است. این آرامگاه دو گلدسته کم‌ارتفاع کاشی‌کاری شده در بالای ایوان و در دو سمت آن دارد. سقف زیارتگاه به آیینه‌کاری زیبایی مزین شده و دیواره‌های داخل آن و همچنین بخشی از ضریح دارای گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های زیبایی است. این بنا دارای یک شبستان به مساحت ۸۰۰۰ مترمربع می‌باشد و به دلیل استقبالی که از آن شده در فهرست اماکن زیارتی مشهد قرار گرفته است.

آرامگاه خواجه اباصلت هروی مشهد

آرامگاه خواجه اباصلت هروی یکی دیگر از اماکن زیارتی مشهد است که در ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر و در جاده مشهد به فریمان قرار دارد. این فرد از اصحاب و یاران نزدیک امام رضا (ع) بود. او در نیشابور در خدمت وی حاضر بوده و در سرخس نیز به دیدار ایشان رفته است. این شخصیت برجسته هنگام ورود امام به نیشابور، حدیث سلسله‌الذهب را از ایشان نقل کرد. اکثر روایات مربوط به نحوه شهادت امام رضا (ع) از اباصلت نقل شده‌اند. وی در آخر شوال سال ۲۳۶ هجری قمری ۳۳ سال پس از درگذشت علی‌ابن‌موسی‌الرضا در خراسان درگذشت. هم اکنون آرامگاهی منسوب به او با نام خواجه اباصلت در سمت شرقی بیرون شهر و با فاصله ۵ کیلومتری آن وجود دارد؛ علاوه بر این در قم و سمنان نیز مزارهایی منسوب به او وجود دارد.

گنبد خشتی مشهد

گنبد خشتی بنایی تاریخی می‌باشد و مذهبی که در ابتدای خیابان طبرسی و در مجاورت کوچه سیاه‌آب واقع شده است. این بنا مدفن امیرسلطان غیاث‌الدین محمد بن امر طاهرالموسی بوده که با هجده واسطه به حضرت سجاد (ع) می‌رسد. بنای اولیه گنبد خشتی مربوط به دوره تیموری می‌باشد؛ اما در دوران صفوی و قاجار بازسازی و تزیین و نقاشی‌های آن انجام پذیرفته و نمای زیبا و با شکوهی را از معماری ایرانی‌اسلامی جلوه‌گری می‌کند. قدمت این بنا حدود ۶۰۰ سال تخمین زده شده و مورد توجه بسیاری از زایران می‌باشد. پس اگر به دنبال بازدید از اماکن زیارتی مشهد هستید، توصیه می‌کنیم سری به آن بزنید.

سخن آخر

وقتی صحبت از سفر به شهرهای زیارتی می‌شود مشهد، اولین گزینه‌ای است که انتخاب می‌کنیم. محلی که تن مبارک خورشید هشتم را در آغوش کشیده و به زیارتگاه عاشقان و شیعیان ایشان تبدیل شده است. شهری که علاوه بر محیط‌های مقدس بسیار، با مردمی خون‌گرم و فرهنگی غنی و طبیعتی زیبا مقصدی بی‌نظیر برای مسافران سیاحتی زیارتی به حساب می‌رود. توصیه ما این است که در لیست سفرهای خود این مقصد را نیز قرار داده و بعد از زیارت حرم مطهر امام رضا (ع)  به دیگر اماکن زیارتی مشهد که نام‌برده شد هم سری بزنید؛ همچنین شرکت شاهدان کوثر با تورهای متنوع و سامانه رزرواسیون شاهد سیر امکان یک سفر آرام و لذت‌بخش با تمامی امکانات رفاهی به محل مورد بحث را برای شما فراهم آورده است. ما در این مطلب به معرفی اماکن زیارتی مشهد پرداختیم. امیدوارم که با مطالعه آن داده‌هایی کاربردی در اختیارتان قرار گرفته باشد؛ اگر همچنان به دنبال اطلاعات بیشتری هستید، توصیه می‌کنیم دیگر مقالات سایت ما را نیز مطالعه بفرمایید.