جاذبه های گردشگری سیستان و بلوچستان
جاذبه های گردشگری سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان استانی است که در جنوب شرقی ایران واقع شده و با طبیعتی منحصر به فرد و جاذبه‌های گردشگری متنوع، افرادی را که به دنبال تجربه سفر به مکان‌های غیرمعمول هستند، به خود جذب می‌کند. این منطقه با تاریخ و فرهنگ غنی، آب و هوای گرم و خشک و زیبایی‌های طبیعی فراوان، یک مقصد آرامش‌بخش و دیدنی برای گردشگران است.
با پوشیدن لباس‌های سنتی بلوچی و همراهی با موسیقی محلی، سفر به سیستان و بلوچستان تبدیل به یک تجربه فراموش نشدنی می‌شود. در ادامه مطلب به معرفی جاذبه‌های گردشگری سیستان و بلوچستان می‌پردازیم.
قلعه پیروز گت
در نزدیکی روستای تیس در شهرستان چابهار، قلعه پیروز گت یک اثر باستانی است که باستان‌شناسان آن را به دوران اشکانیان و ساسانیان باز می‌گردانند. این قلعه بر روی یک تپه طبیعی از رسوب و آهک در دره تیس واقع شده است. هر چند در حال حاضر بخش‌های کمی از این قلعه باقی مانده است.
آثاری که از اطراف قلعه پیروز گت به دست آمده، نشان‌دهنده رونق کشاورزی و سکونت اقوام باستانی ایران در این منطقه می‌باشد. دسترسی به این قلعه برای عموم گردشگران بسیار دشوار است و مسیر ورود به تپه خطرناک می‌باشد. قلعه پیروز گت در فاصله حدود ۱۵ کیلومتری شمال غربی از بندر چابهار واقع شده است.
خلیج پزم تیاب
خلیج پزم تیاب یکی از جاذبه‌های طبیعی استان سیستان و بلوچستان در نزدیکی شهرهای چابهار و کنارک قرار دارد و به خاطر سواحل سنگی خود شهرت دارد. این منطقه به عنوان یک منطقه آرامش‌بخش و ساحلی زیبا، گردشگران زیادی را جذب می‌کند.
خلیج پزم تیاب دارای دیدنی‌های فراوانی است که شامل صخره‌های تودرتو، اسکله صیادی با قایق‌های رنگارنگ، غارهای ساحلی، چشم اقیانوس و سواحل شنی می‌شود. اینجا دیدنی‌های جذابی وجود دارد و صخره‌های اطراف این خلیج پر از صدف‌های کوچک و خرچنگ‌ها هستند. برای دیدن مناظر زیبای خلیج پزم تیاب می‌توانید از بالای صخره‌ها لذت ببرید، اما باید مواظب خطرات احتمالی ریزش یا سقوط باشید.
غارهای ساحلی در این منطقه به دلیل تأثیر مداوم آب دریا بر صخره‌ها به وجود آمده‌اند. یکی از صخره‌های معروف اینجا با نام چشم اقیانوس شناخته می‌شود که در هنگام کشیدن آب دریا از ساحل ظاهر می‌شود و به شکل یک چشم آبی دیده می‌شود.
کوه های مریخی
منطقه کوهستانی مریخی، یکی از جاذبه‌های منحصر به فرد و زیبا در جنوب استان سیستان و بلوچستان است که به عنوان "کوه‌های مینیاتوری" شناخته می‌شود. این منطقه به واسطه تاثیرات جوی و فرسایش‌های طولانی مدت، مناظری بی‌نظیر و دیدنی ارائه می‌دهد.
در این نواحی اطراف کوهستان مریخی، هیچ گونه گیاهی روی نیست و به عنوان "بدبوم" شناخته می‌شوند. این کوه‌ها به مدت بسیار طولانی به دلیل بارش‌های شدید باران‌های فصلی شکل گرفته‌اند. نام "مینیاتوری" به دلیل وجود شکل‌های ریز و یکنواخت روی این کوه‌ها و نام "مریخی" به دلیل ظاهر جالب انتخاب شده است.
تالاب لیپار
در نزدیکی بندر چابهار، تالاب لیپار به عنوان یک جاذبه طبیعی و منحصر به فرد قرار دارد. این تالاب در حاشیه‌های یک تنگه سنگی و نزدیک دریا با رنگ صورتی خود به چشم می‌خورد. آب این تالاب از دریای عمان تامین می‌شود و دارای شوری بالایی است. هنوز اطلاعات دقیقی در مورد شکل‌گیری این تالاب وجود ندارد. برخی معتقدند که شکل‌گیری این تالاب ناشی از جریان‌های طبیعی و فرسایش آب دریا در سواحل صخره‌ای است، در حالی که برخی از مردم محلی ساخت این تالاب را به یک شخص به نام "دادکریم شیخ زاده" نسبت می‌دهند.
رنگ صورتی تالاب لیپار به دلیل وجود یک نوع خاص جلبک در آب آن است. وضعیت و رنگ آب تالاب در طول ماه‌های مختلف سال متغیر است و بهترین زمان برای بازدید از آن از اواسط زمستان تا اوایل بهار می‌باشد. این تالاب در فاصله ۲۰ کیلومتری شرقی چابهار واقع شده است.
قلعه چهل دختران زابل
در فاصله تقریبی ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل، قلعه چهل دختران یکی از جاذبه‌های دیدنی این منطقه است. این قلعه در کوه "خواجه" و در یک منطقه باستانی در سیستان قرار دارد که به زبان محلی به نام "اوشیدا" شناخته می‌شود. منطقه اوشیدا یک مکان ویژه برای مردم سیستان است.
قدمت قلعه چهل دختران به دوره پادشاهی ساسانیان بازمی‌گردد و افسانه‌های مختلفی درباره آن در بین بومیان این منطقه روایت می‌شود. این قلعه بر روی یک صخره بلند ساخته شده است و از بالای آن به دره سوخته نگاهی داشته باشید. اگرچه بخش‌های زیادی از این قلعه در حال حاضر از بین رفته‌اند، بازدید از باقیمانده‌های این قلعه باستانی در ارتفاعات کوه اوشیدا هیجان انگیز خواهد بود.
ساحل و اسکله بریس
ساحل فراموش‌نشدنی و بندر بریس، در حاشیه شهر چابهار واقع شده و به عنوان یکی از زیباترین نقاط ساحلی دریای مکران در جنوب ایران شناخته می‌شود. این بندر در طول روز به عنوان مکان پرتردد برای لنج‌ها و قایق‌های صیادان خدمت رسانی می‌کند و فضای منحصر به فردی به این منطقه می‌بخشد. صخره‌های بلند و پوشیده اطراف ساحل بریس، در نتیجه فرسایش آب و خاک در طول دوران‌های گذشته به چشم می‌آیند. همچنین این صخره‌ها به شکل تندیس‌های پیچیده و منحصر به فردی درآمده‌اند.
تماشای غروب آفتاب از بالای صخره‌های اطراف ساحل بریس، یکی از نقاط جذاب برای گردشگران است. مسیر دسترسی به بندر بریس از چابهار، از جمله زیباترین مسیرهای ساحلی است که تلاقی کوهستان و دریا، یک چشم انداز زیبا و آرام را خلق کرده است. در اواخر تابستان، موج‌های بلند و شورانگیز در سواحل بریس مشاهده می‌شود که جذابیت این منطقه را دوچندان می‌کند. با فاصله ۶۰ کیلومتری شرقی بندر چابهار واقع شده، ساحل بریس یکی از نقاط دیدنی پرطرفدار در چابهار محسوب می‌شود.
دره نگاران
دره نگاران در سراوان استان سیستان و بلوچستان واقع شده و یک جاذبه گردشگری منحصر به فرد است. این دره باستانی در کوه سیاهان در شمال شهرستان سراوان قرار دارد. مناظر زیبای این دره شامل تندیس‌های سنگی با شکل انسان و حیوان است که باستان‌شناسان آن را به هزاره‌های چهارم تا هشتم پیش از میلاد بازمی‌گردانند.
دره نگاران در نزدیکی روستای "ناهوک" واقع شده است. مردم این روستا به نقوش این دره با نام "سنگ پیر گوران" اشاره می‌کنند و این نقوش را متعلق به زرتشتیان می‌دانند. در میان نقوش انسانی دره نگاران، تصاویری از مبارزه انسان‌ها و نقاشی‌های حیوانات از جمله بز، گاو وحشی و شتر حک شده است. دره نگاران به عنوان "بزرگترین نگارخانه سنگی ایران" شناخته می‌شود.
قلعه بمپور
یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی استان سیستان و بلوچستان، قلعه بمپور در شهر بمپور واقع شده است. مردم محلی معتقدند که این قلعه در زمان حکومت افشاریان ساخته شده است، اما تاریخ‌شناسان معتقدند که قدمت این قلعه به دوران باستان، به دوره‌های ساسانیان و اشکانیان برمی‌گردد. قلعه بمپور در گذشته به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز نظامی در منطقه بلوچستان شناخته می‌شد و حتی تا دوره سلجوقیان هم مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این قلعه بر روی یک تپه مصنوعی با ارتفاع ۸۰ متر بنا شده و از سه بخش مختلف تشکیل شده است: بخش دیوارها، برج‌ها و درها، بخش مسکونی و بخش محل استقرار حاکمان. در گذشته، یک چاه عمیق و سنگ‌فرش در داخل محوطه قلعه وجود داشت که سربازان را در زمان حصار زدن قلعه به خارج هدایت می‌کرد. در حال حاضر، ورودی این چاه مسدود شده است، اما همچنان مسیر ارتباطی با آن وجود دارد. قلعه بمپور در فاصله تقریبی ۲۵ کیلومتری غرب ایرانشهر واقع شده است.
ساحل و روستای درک
در روستای درک، که در جنوب استان سیستان و بلوچستان و در نزدیکی سواحل دریای مکران قرار دارد، طبیعتی فریبنده و منحصر به فرد به چشم می‌خورد. این روستا با زیباترین مناظر از تلاقی کویر و دریا بر ساحل‌های خود، چشمان هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند. گردشگران بسیاری به این روستا سفر می‌کنند تا از پیاده‌روی در برف‌های شنی، لذت ببرند و لحظه‌های خاطره‌انگیز خود را در این منطقه زیبا ثبت کنند.
درک یکی از مناطق تابعه شهرستان چابهار است و دارای کوتاه‌ترین فاصله از کرانه‌های دریای مکران تا تنگه هرمز است. غروب و طلوع خورشید در این سواحل، بهترین زمان‌ها برای گشت و گذار و لذت بردن از طبیعت زیبای ساحل درک شناخته می‌شوند.
ارگ جلال آباد
تاجگاه جلال‌آباد یکی از آثار تاریخی مهم نزدیک به شهر زابل و مرز ایران با افغانستان است که به دوران حکومت قاجار باز می‌گردد و در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
این تاجگاه در دوران پایانی حکومت قاجار و آغاز دوره پهلوی اول، توسط محمدعلی خان کیانی، مشهور به "ملک"، که یکی از کارمندان دولت انگلیس در ایران بود، ساخته شده است. در گذشته، این تاجگاه به عنوان محل اقامتی و نظامی استفاده می‌شد و داخل آن باغ‌های سرسبزی توسط هندی‌هایی که در جنوب ایران ساکن بودند، ساخته شده بود.
ساختار تاجگاه جلال‌آباد به شکل مربع است و چهار برج دیدبانی در چهار گوشه آن قرار دارد؛ فرآیند مرمت این تاجگاه از سال ۱۳۸۳ آغاز شده و همچنان ادامه دارد. این تاجگاه در نزدیکی روستایی با نام مشابه و در فاصله حدود ۲۴ کیلومتری از شهر زابل واقع شده است.
قلعه رستم
قلعه رستم یکی از آثار تاریخی بزرگ در نزدیکی شهر زابل است که در دوران حکومت سلجوقیان شروع به ساخته شده و تا دوره صفویه به توسعه ادامه یافته است. این قلعه در محیطی تاریخی و با بناهای فراوان از دوران‌های ایران باستان و بعد از آن واقع شده و با نام "محوطه تاریخی حوضدار" شناخته می‌شود.
قلعه رستم به عنوان یکی از بزرگترین قلاع حاکمان سیستان در دوران صفویه شناخته می‌شود و نام خود را از پهلوان معروف شاهنامه، یعنی "رستم" گرفته است. با تپه‌های باستانی اطراف خود، قلعه رستم تاریخ قدمت این منطقه را نشان می‌دهد. تاکنون، تحقیقات جامع و علمی توسط باستان‌شناسان در این قلعه انجام نشده است، اما اشیاء کشف شده در اطراف آن نشان دهنده قدمت تقریبی این منطقه و قلعه رستم هستند.
قلعه رستم در فاصله حدود ۷۰ کیلومتری جنوب زابل واقع شده است، در مکانی دور از جاده اصلی که با شرایط جوی سخت منطقه و عدم توجه به حفظ و نگهداری مناسب، آسیب‌های جدی به این اثر تاریخی وارد شده است.
شهر سوخته
شهر سوخته، یک منطقه باستانی در نزدیکی زابل واقع شده است که به عنوان نماد تمدن کهن شرق فلات ایران شناخته می‌شود. این منطقه در گذشته، به عنوان مسیر ارتباطی بین شبه قاره هند و آسیای مرکزی با تمدن‌های حاشیه خلیج فارس عمل می‌کرد و تاریخچه آن به حدود ۵,۰۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. در این منطقه باستانی، آثار متعددی از صنایع پیشرفته، معماری، هنر و سایر علوم قابل توجهی به چشم می‌خورند که افتخار و قدرت شهر سوخته در دوران باستانی ایران را نشان می‌دهند.
شهر سوخته بر روی تپه‌های باستانی در فاصله حدود ۵۰ کیلومتری جنوب غربی زابل واقع شده است. بسیاری از آثار باستانی این منطقه در موزه شهر سوخته که در نزدیکی آن قرار دارد نمایش داده می‌شوند. نام شهر سوخته در سال ۲۰۱۴ میلادی به عنوان هفدهمین میراث جهانی ایران در فهرست یونسکو ثبت شد.
قلعه ناصری ایرانشهر
در استان سیستان و بلوچستان، یکی از آثار تاریخی که در فهرست آثار ملی ایران این استان ثبت شده است، قلعه ناصری ایرانشهر است. این قلعه باستانی در دوران قاجار بنا شده است و به فرمان ناصرالدین شاه به عنوان یک دژ دفاعی و نظامی ساخته شد. با مساحت حدود ۳۶۰۰۰ متر مربع، این قلعه از خشت، گل و آجر ساخته شده است. درون قلعه شامل یک محوطه با ۹ برجک دیدبانی و ۱۵۰ اتاق مختلف می‌باشد که در گذشته برای مقاصد مختلفی استفاده می‌شده است، از جمله اصطبل، انبار، حوض‌خانه و حمام. بیشتر بنا در طول زمان تخریب شده و تنها بخش‌های انتهایی و برخی از بخش‌های داخلی باقی‌مانده‌اند. به همین دلیل، برای بازدید از داخل قلعه، به دلیل انجام طرح‌های مرمت و بازسازی، امکان وجود ندارد و تنها می‌توان از بیرون ساختمان آن را مشاهده کرد.
کوه خواجه
کوه خواجه یکی از مناطق فراموش‌نشدنی طبیعی در سیستان و بلوچستان است. این کوه در قلب دریاچه زیبای هامون واقع شده و به شکل یک جزیره رویایی، هر بیننده‌ای را جذب خود می‌کند. ارتفاع تقریبی این کوه حدود ۶۰۹ متر است و در شهرستان هامون قرار دارد. درون این کوه بسیاری از ساختمان‌های باستانی وجود دارد که طبق نظر کارشناسان، تعلق به دوران‌های اشکانی و ساسانی دارند. این ساختمان‌ها نشان می‌دهند که کوه خواجه در گذشته ارزش و اهمیت ویژه‌ای در نظر طرفداران ادیان مختلف از جمله زرتشتیان، مسیحیان و مسلمانان داشته است. امروزه، این منطقه به عنوان یکی از محبوب‌ترین مناطق طبیعی شناخته می‌شود. یکی از دلایل اصلی جذابیت این کوه، وجود تعداد زیادی از آثار باستانی و طبیعی در اطراف آن است، از جمله قلعه کافرون، مقبره خواجه مهدوی و گالری کوه خواجه.
زیارتگاه بی بی دوست
مکان مقدس زیارتگاه بی بی دوست، یکی از جواهرات تاریخی و مذهبی شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان است. این مکان مقدس بر روی تپه‌هایی قرار دارد که به دوران باستان، به خصوص دوره اشکانیان، باز می‌گردد. در این تپه‌ها، کاوش‌هایی توسط گروه‌های تحقیقاتی صورت گرفته و اشیاء باستانی مانند سفال‌های قدیمی کشف شده است، که این منطقه را به یکی از محوطه‌های تاریخی مهم تبدیل کرده است.
زیارتگاه بی بی دوست به یکی از بانوان معروف از خاندان امام علی (ع) تعلق دارد و همچنین با نام‌های دیگری مانند بی بی نور و بی بی سه شنبه نیز شناخته شده است. مردم شهر زابل احترام بسیاری به این مکان مقدس دارند و در مناسبت‌های مذهبی در اینجا جمع می‌شوند تا نذورات خود را ادا کنند و مراسمات دینی را انجام دهند.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی جاذبه‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستان پرداختیم. سیستان و بلوچستان استانی پر جاذبه در جنوب شرقی ایران است و هر ساله گردشگران زیادی را از سراسر جهان به خود جلب می‌کند. اگر قصد دارید یک سفر هیجان انگیز و خوشایند را تجربه کنید، توصیه می‌کنیم به سیستان و بلوچستان سفر کرده و از جاذبه‌های گردشگری ذکر شده در این مطلب دیدن کنید.
